Asgari Ücret Artış Senaryolarını Ele Aldık: Asgari Ücret Artışı Ne Kadar? Enflasyon Artacak mı?
Asgari fiyat artışı için görüşmeler başladı. Her zamanki gibi ilk görüşmeden sonuç çıkmadı. İlk 6 aylık enflasyona, patronların ve işçi sınıfının açıklamalarına, siyasetçilerin söylemlerine baktığımızda taban fiyata ne kadar zam yapılabileceğini bulmaya çalıştık.
Seçimler öncesinde eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, asgari fiyat seviyesinin 500 dolar olduğunu açıklamıştı. Bakan değişti ve seçim sonrası TL dolar karşısında değer kaybını hızlandırdı.
500 dolar TL bazında da yükseldi. 23.67 dolar kuru ile karşılaştırıldığında 500 dolar yüzde 39 artışla 11 bin 835 TL’ye denk geliyor. Türk-İş açlık sınırını aşmış olsa da tek bir çalışanın yaşam maliyetini karşılamıyor.
BBC Türkçe’de Onur Erem, asgari ücretin döviz cinsinden değişimini ve diğer ülkelere göre durumunu Eurostat verilerinden derledi.
Asgari ücret 2015 yılına kadar Doğu Avrupa ülkelerinin üzerinde kalırken son yıllarda işler değişti.
Kocaeli Üniversitesi’nden endüstri ilişkileri, çalışma tarihi ve iş hukuku uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, AB’ye giren ‘düşük gelirli ülkelerde’ asgari ücretin artmaya başladığını söylerken, Ankara Üniversitesi İşletme Bölümü’nden Prof. Yalçın Karatepe, bu tabloda TL’deki değer kaybının etkili olduğunu belirtti.
Karatepe, ihracatın artması için fiyatlamada personel fiyatlarının kontrol kapsamında olduğunu ve bunun bastırılarak maliyetlerin düşürülmeye çalışıldığını belirtiyor.
prof. Aziz Çelik, Türkiye’de sendikalaşmanın Avrupa ülkelerine göre daha düşük olmasının da asgari ücret oranını artırdığını ve fiyatın düşük tutulmasında etkili olduğunu söylüyor.
Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu Türk-İş’in verilerine göre Mayıs ayında dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı 33 bin 750 TL, açlık sınırı 10 bin 362 TL oldu. Yoksulluğun sonuna ulaşmak için taban fiyatın iki işçi üzerinden ikiye katlanması gerekiyor.
Ocak-Mayıs 2023 döneminde TÜİK enflasyon verileri yüzde 15 seviyesinde yer alırken, taban fiyat artış oranının da en az bu seviyede olması bekleniyor.
Türkiye’de asgari ücretin Avrupa Birliği ülkelerinin gerisinde kaldığı görülmektedir.
Türkiye ile gelişmiş ülkelerdeki asgari ücret karşılaştırması daha çok dikkat çekiyor.
Türkiye’de en çok dikkat çeken taban fiyat oranıdır.
Asgari fiyat artış oranlarına bakıldığında bu fark ‘asgari ücret tuzağını’ kapatmaktan ziyade büyütüyor gibi görünüyor.
Enflasyonun en düşük olduğu Ocak-Mayıs dönemindeki enflasyon oranıyla birlikte, asgari fiyat artırılsa asgari fiyatın ne kadar olacağına baktık. 500 dolar olması için (23,67 kuru ile) 11 bin 835 TL olması gerekiyor ki bu da yaklaşık yüzde 40’lık bir artış demek.
Asgari fiyat enflasyonda bir artışı tetikler mi?
prof. Yalçın Karatepe’ye göre asgari ücret artışı ‘enflasyonun neden olduğu satın alma gücü kaybını telafi etmek’ olduğu için bu tehlikeyi içermiyor.
Türkiye’de enflasyonun talep yönlü olmadığını vurgulayan uzmanlar, maliyet yönlü enflasyonun nedeninin faiz politikası ile ilgili olduğunu ve döviz kurlarının enflasyona geçişinden kaynaklandığını belirtiyor.
Avrupa ile kıyaslandığında Türkiye’deki genel ücret ve asgari ücret oranının yüksek olması “asgari ücret tuzağı” olarak adlandırılmaktadır. Ortalama ücretlere dönüşüyor ”diyor.
Türkiye’de bir taban fiyat, ay sonunu Avrupa’da asgari ücretten daha rahat geçirebilir mi?
Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Erhan Aslanoğlu ‘Hayır’ dediğinde satın alma gücü endeksinin yatırımcılara ülkelerin iç piyasalarını karşılaştırma imkanı verdiğini ancak taban fiyatları karşılaştırırken satın alma gücüne göre verilerin değil nominal bilgilerin karşılaştırılması gerektiğini söylüyor.
DİSK Genel Başkanı Dilek Çerkezoğlu, “Türkiye’de asgari ücret, dünyanın ucuz işgücü cenneti olarak bilinen Çin’in bile gerisinde kaldı” diyor.
Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu Genel Başkanı Özgür Burak Akkol, “Önceki bakanımız bir açıklama yaptı ama baştan sona dinlediğimizde ücretin dolara endekslenmemesi gerektiğini belirtiyor. Belli seviyelerden bir temenni olarak bahsediyor. Türkiye Cumhuriyeti’ndeyiz, bunu başka para birimleri belirlemiyor” diye açıklıyor görüşlerini.
Tüm bu açıklamalar ve uzman görüşleri ile birlikte 500 doların gerçekleşmesi sorun gibi gözükürken, son yıllarda asgari fiyatta güçlü artışların yaşanmaması, taban fiyat haline gelen taban fiyatın ne kadar olduğu konusundaki tartışmaların giderek arttığını gösteriyor. ortalama fiyat, devam edecek.
